Voorwoord

Over aas, en flavour in het bijzonder, is en wordt veel geschreven en gesproken. Op zich niet verwonderlijk, het is ook een dankbaar onderwerp om over te blijven discussiëren. Helaas worden hierbij met enige regelmaat niet onderbouwende stellingen aangenomen. Voortkomend uit gebrek aan kennis en inzicht in de materie. Hierdoor ontstaat er nog al eens verwarring. Goed om de discussie in stand te houden. Echter vervelend voor de visser die zich echt wil verdiepen in de werking van de door zijn of haar gebruikte producten. Gelukkig zijn er ook personen die wel weten waar ze over praten en deze informatie ook nog eens willen delen. Velen weten inmiddels dat Willem Peters zo’n persoon is. Een persoon die zich al jaren verdiept in de materie en hierdoor inmiddels bijzonder veel kennis bezit over aas en alles wat met aas te maken heeft. Voor de Endurance gebruiker is het dan ook goed te weten dat Willem Peters betrokken is bij de totstandkoming van de Endurance producten en hierbij zijn kritische noot meer dan eens laat horen. Resulterend in onderbouwende adviezen waar wij (als karpervissers) dan weer van kunnen profiteren. Hieronder zijn visie over de werking van flavours in relatie tot het gebruikte oplosmiddel.

Flavours

Esters of het oplosmiddel wat is belangrijker?
De bepalende factor voor de geur/smaak respons van de karper is de gebruikte etherische olie of ester combinatie van de flavour. Deze factor is veel bepalender dan het oplosmiddel. Met andere woorden niet iedere strawberry ester of welke andere geur dan ook is dezelfde. Onderscheidt ten opzichte van andere flavours kan dus weldegelijk. Dit kan op het gebied van een enkele ester maar ook op het gebied van de combinaties. Met name bij heel specialistische bedrijven is het zelfs mogelijk om met een flavourist (deskundige op het gebied van flavours) te overleggen om zo een unieke combinatie tot stand te laten komen van een aan de buitenkant nagenoeg identieke geur. Identiek volgens de waarneming van de mens maar zeker niet identiek voor het superieure waarnemingsvermogen van de karper.

Een van de uitgangspunten moet natuurlijk zijn de manier waarop de karper onderwater signalen ontvangt. Chemoreceptie wordt dat ook wel genoemd. Ik vernoemd dit even kort om duidelijk te maken dat er door flavourmakers in eerste instantie gekeken wordt naar de mens en niet naar de karper. De kennis van chemoreceptie wordt echter wel steeds groter en dus, kun je theoretisch stellen, is in overleg met iemand die heel veel kennis heeft van esters samen met een iemand die enige kennis heeft van chemoreceptie een andere estercombinatie te bedenken dan de standaard in de handel verkrijgbare producten. Die zijn overigens zeker niet alleen maar slecht. Ik heb vaak heel wat leuke resultaten met bv Boukje flavours behaald. En er zijn zeker ook andere human food flavours die weliswaar meer bij toeval dan bij ontwerp een positieve respons oproepen bij de karper.

Waar wordt dan op gelet?

Esters hebben temperatuur toleranties. Verder kun je selecteren op water maar ook olie oplosbaarheidsfactoren. Ook zijn er esters die zeer algemeen in gebruik zijn. Isoamyl acetate is bijvoorbeeld een natuurlijke flavour ester die veel in de foodindustrie wordt toegepast als het om een bananen geurtje gaat. Niet slecht maar wel heel erg breed ingezet als het gaat om de voedselindustrie. Als je dan over alternatieven met een andere moleculaire structuur kunt beschikken is het zeker zinvol om dit te doen. Niet een ‘dertien uit een dozijn’ geur van een grote flavour leverancier maar een custom maid product kan echt het verschil maken.

Er zijn gewoon flavours die beter werken dan andere. Ester combinaties zijn er oneindig veel meer dan oplosmiddelen. De kans dat verschillende ester combinaties zijn opgelost in hetzelfde oplosmiddel is groter dan andersom. Toch vangt de een beter dan de andere. Dit ondanks gebruik van hetzelfde oplosmiddel. Juist daaruit blijkt dat niet het oplosmiddel hoofdbepalend is, maar veel meer de estercombinatie.

Moet je een chemicus zijn om een goede flavour in elkaar te kunnen knutselen?

Nee het helpt misschien wel maar het hoeft niet. Wel is het besef, of dit nu uit basis van opleiding of ervaring ontstaat, wat het werkelijke verschil maakt van belang. Men kan iets meer voorsprong halen door met behulp van een deskundige en enig eigen inzicht dingen te bedenken. Een belangrijke factor is het doel een product te creëren wat anders is. Anders dan die veel voorkomende standaard voedselgeurtjes die in overvloed verkrijgbaar zijn.

Er zijn op deze manier legendarische flavours ontstaan met een paar van Hutchinson (volgens mij) voorop. Ik ben actief geweest voor oa merken als Cipro en Martin SB . Cipro bv was voor mij (en vele andere oudjes) een revelatie als het ging om een Nederlands flavourmerk waar onderscheidt in zat en inmiddels weer zit. Dat de trial and error faktor voor dit merk een grote rol heeft gespeeld blijkt wel uit het gegeven dat door Cipro meer de nadruk werd gelegd op het opheffen van de dressuur ontstaan door het oplosmiddel . Inmiddels, heel wat jaartjes later, ben ik nu betrokken bij de Endurance Range. En dit met een berg meer ervaring en ook relativerings vermogen .

Er zijn diverse waardes in een flavour die een rol spelen. Bijvoorbeeld de pH waardes maar ook de oplosmiddelen en esther combinaties speelden natuurlijk mee. Deze gegevens waren toen redelijk uniek. Ik kan me nog een heel verhelderende lezing herinneren van Sjef van den Hoven op een van de Bruins karperdagen over het fenomeen pH. Later werd me duidelijk dat Sjef als basis een artikel van Tim Paisly "positive hydrogen" had toegepast om de overigens zeer goede Nederlandse uitleg te ondersteunen. Persoonlijk denk ik echter dat de unieke ester combinaties het meest bepalend zijn. Zo zet ik ook in qua receptuur voor de Endurance Range.

Hoe zit het dan met die oplosmiddelen?

Natuurlijk gaat daar ook een invloed vanuit. Een oplosmiddel wordt in een flavour gebruikt om de flavour uiteindelijk goed te kunnen doseren en dient tevens als drager van de werkzame stoffen. Deze werkzame stoffen zijn dus veelal etherische oliën of esters. Soms kiezen ik voor een drager zoals Ethyl Alcohol maar ook Propyleen Glycol en nog wat ander nu niet nader genoemde kunnen hun rol vervullen in het werkend vermogen van de attractie. Ik let bijvoorbeeld op het gegeven dat de werkende delen zich in zeer kleine deeltjes vermengen met de drager.

De invloed van alleen het oplosmiddel in de flavour ons aas is dus minder sterk als je zou denken, dit omdat er veel vervliegt. Dus dosering is in relatie tot verhouding erg belangrijk. En echt heel vaak is minder meer. Je kunt stellen dat minder vaak meer resultaat geeft. Het gaat niet om onze neus maar om het waarnemend vermogen van de karper en dit dan in een waterige omgeving.

Een bij voorbeeld minder vluchtig oplosmiddel zoals het veelvuldig gebruikte pp glycol zal zeker naast de estercombinatie meer herkenbaar zijn dan een vluchtig middel en dus ook meer invloed uitoefenen. Maar zelfs bij dit middel acht ik de aanwezigheid van een goede (uniekere) ester combinatie hoog.

Oplosmiddelen oefen ook een invloed uit op de enzymen en of bacteriënwerking. Deze, laten we zeggen, natuurlijke werking kan soms ongemerkt heel nuttig zijn. Wordt deze echter geremd door een te sterke of verkeerde toepassing van het oplosmiddel, heeft dit invloed op de attractie van je aas. Maar het kan ook 180 graden om. Olie, meer specifiek in dit geval plantaardige of vis olie, als oplosmiddel wordt haast niet meer toegepast. Johan Janssens van Carp Company is zover als ik weet de enige die het toepaste op commerciële basis. Hij zocht naar esters die ook olieoplosbaar waren en maakte zo een toch heel succesvolle flavourlijn. Vis en plantaardige oliën hebben geen negatief effect op de enzym en bacteriën werking. Vaak stimuleert het zelfs en ze blijven alom aanwezig. Bovendien creëert het ook nog eens een vertikaal moleculair geur spoor dat ook nog eens attractie door ionisatie opwekt. Steeds vaker pas ik combinaties toe van flavours met een plantaardige of visolie in m’n aas. Met de volgende combinaties werken we in een aantal van onze recepten. En hier worden leuke resultaten mee bereikt. En dus heb ik hier ook weer een stukje in de ontwikkeling van de Endurance range in meegenomen.
5 ml Mulberry of Strawberry of Maple (de Maple wordt toegepast in de Endurance 1) . Rol je zelf dan kun je deze flavours kloppen in een combinatie van 100 ml maiskiemolie of zonnebloemolie met behulp van 2 60 grams eieren en dit dan toevoegen met andere vloeistof na eerst weer goed kloppen aan 1 kg droge stof. Bestaat de “andere” vloeistof uit eieren dan kun je natuurlijk direct alle vloeistof met elkaar mengen. Gebruik je meer droge stof dan natuurlijk even de verhoudingen aanpassen .
De oliën zijn bewust geselecteerd op een laag smeltpunt en een hoge hoeveelheid essentiële vetzuren uit de omega 3 e 6 klasse. Maar ook gewoon omdat ik wat anders wil bereiken en dit lukt aardig.

Tot slot

Je hoeft niet per definitie alleen maar technisch te zijn als het gaat om aas en alle aanverwante zaken. Voor mij is het een beetje een hobby in een hobby meer wil ik het van mijn kant niet noemen. Je zou kunnen zeggen sterk geïnteresseerd in deze materie en een extra dimensie binnen het vissen. De waarheid over aas is echter niet een vaste stelregel. Het toepassen van een flavour en dan dus meer gebaseerd op de ester combinatie kan wel degelijk het verschil maken. Toch een paar relativerende opmerkingen. Zoveel meer vang ik niet alleen maar omdat ik me meer als gemiddeld in aas verdiep. . Oh ja het helpt zeker en er goed over nadenken kan zeker een pre zijn voor vangsten! Maar teveel aasleveranciers leggen mijns inziens echt te veel nadruk op de toepassing en vangkracht van alleen maar het aas. Aas is een van de vele facetten in onze hobby waar je rekening mee kunt houden. Minstens net zo vaak als de technische (theoretische kant) van aas is het ‘anders’ zijn in aas van belang. Ook moet je, je, als er keuzes gemaakt worden, zeker na de paar afgelopen decennia van geurstoffen toevoeging, steeds afvragen of je vangt ondanks het feit dat je iets toevoegt of dankzij het feit.


Vang ze, Willem Peters